- زندگي زرتشتيان 

01ـ6  پرسش : آيا زرتشتيان آتش پرست هستند ؟ اگر نه پس چرا آتشكده دارند ؟ 

پاسخ : خير ، كشف آتش در تاريخ ايران به زماني پيش از پيامبري اشوزرتشت مي رسد . و آتشكده ها پس از آن محلي براي تامين آتش اجاق خانواده ها و داراي احترامي ويژه بوده است . زرتشتيان به پيروي از نياكان آريايي خود همواره چهار آخشيج يعني هوا ـ خاك ـ آب و آتش را پاك كننده مي دانستند و تلاش مي كردند تا آنها را آلوده نسازند ، بلكه سرودهاي نيايش را براي هر يك داشتند .  

در بينش اشوزرتشت خداوند را بايد در روشنايي جستجو كرد پس هر زرتشتي به هنگام نيايش رو به سوي روشنايي مي كند،  هرگونه روشنايي درنماز تفاوتي ندارد . نور خورشيد ، ماه ، چراغ كه يكي از آنها نيز مي تواند روشنايي آتش باشد .

از سوي ديگر ايرانيان باستان ، آتش را نماد موجوديت خود يا نمادي از هويت ملي خود مي دانستند و به آن افتخار مي كردند زيرا آتش از بين برندة ناپاكي ها و روشن كنندة تاريكي ها  است ، گرما و انرژي آتش چرخ هاي صنعت و پيشرفت را به چرخش مي آورد و آتش دروني انسان انديشه او را به خـردِ  بي پايان اهورايي پيوند ميدهد ، پس زرتشتيان به پيروي از نياكان خود همچنان آتش را در آتشكده ها پرستاري مي كنند تا يادآور پويايي روشنايي در هستي باشد .

  02ـ6  پرسش : روزه گرفتن در دين زرتشتيان چگونه است ؟

پاسخ : زرتشتيان روزه داشتن را همانند اديان ديگر ندارند . در باور آنان تن جايگاه   روان است بنابراين بايد همواره نيازهاي آن را برآورده ساخت تا روان ، شاد و آرام باشد . تن بايد قوي باشد تا توان كار و تلاش براي سازندگي را داشته باشد . از سوي ديگر زياده روي در خوردن و آشاميدن نيز به جسم و روان آسيب مي رساند و از كارهاي ناشايست است زرتشتيان به جاي روزه گرفتن در هر ماه سي روزه خود ، چهار روز ويژه دارند به نام هاي وهمن ـ ماه ـ گوش و رام كه از خوردن هرگونه غذاي گوشت دار پرهيز مي كنند . 

  03ـ6  پرسش : غسل و آداب طهارت در دين شما چگونه است ؟

 پاسخ : اشوزرتشت هنگامي به پيامبري برگزيده شد كه مردم ايران متمدن شده بودند و با توجه به شرايط زمان خود كارهاي شخصي و روزانه خود را مي دانستند . چگونگي خوردن و آشاميدن ، لباس پوشيدن و پاكيزگي تن و محل زندگي خود را آموخته بودند پس اشوزرتشت احكام ويژه اي در زندگي روزانه آنان سفارش نكرد . در مورد بهداشت فردي نيز اشارة او به پيروي از خرد و همراه شدن با دانش زمان است . بنابراين در هرزمان ، در هر شهر و كشور انسان بايد آخرين داده هاي علمي را براي بهزيستي در نظر داشته باشد و از دانش هاي گوناگون در زمينة بهداشتي ـ پزشكي ـ حقوقي ـ اقتصاد و غيره پيروي كند .

 04ـ6 پرسش : شيوه برخورد با اموات و جسد مرگان چگونه است ؟ 

پاسخ :  در آموزشهاي اشوزرتشت تن و روان هر دو ارزشمند هستند تن بايد سالم ، نيرومند و پاك و از سوي ديگر روان نيز شادمان و آرام باشد بنابراين تن تا زماني ارزش داردكه روان را به شادماني در خود نگهدارد ولي هنگامي كه از هم جدا شدند روان جاودانه خواهد شد . تن بدونِ جان به نام نِسا يعني پليدي ناميده مي شود كه بايد

از محيط زندگي ديگران خارج شود تا محيط زيست را آلوده نسازد و اين بستگي به زمان و مكان زندگي دارد . زرتشتيان تعصب خاصي در نوع برخورد با جسد مردگان ندارند زماني آنرا در دخمه ها و بالا ي كوه ها  قرار مي دادند تا مرغان لاشخور آنها را از بين ببرند و اين عمل را شايد از نياكان آريايي خود به يادگار داشتند چون آنها در مناطق پوشيده از برف بودند و امكان خاكسپاري وجود نداشت و در برخي از نقاط ايران جسد مردگان را به شيوه هاي گوناگون به خاك مي سپردند بهر حال هم اكنون در ايران رسم خاكسپاري وجود دارد در حاليكه در برخي از كشورها مانند هندوستان و پاكستان در كنار خاكسپاري رسم دخمه گذاري هم انجام مي گيرد . آنچه مسلم است مانند بسياري از رفتارهاي اجتماعي ديگر زرتشتيان مي كوشند تا با خردمندي از دانش زمان در هر رشته به ويژه موضوع برخورد با مردگان نيز بهره بگيرند .

05-6 پرسش : چرا در هنگام نيايش بايد كلاه يا روسري بر سر داشته باشيم ؟

پاسخ : در باور سنتي و گزارش اوستا، هاله ي از روشنايي به نام خُوَرِنَه (فر) پيرامون تن ِ انسان را فرا گرفته است اين هالة نور در انسانهايي كه نيكوكار باشند و به خداوند نزديكتر شوند با شعاع بيشتري همراه است چون اين هاله نور ، پيرامون سر انسان بيشتر است عقيده بر اين است كه به هنگام نيايش و براي ايجاد تمركز حواس به هنگام راز و نياز با خداوند بايستي سرها پوشيده باشند از سوي ديگر پوشيدن سر به هنگام نيايش هماهنگي در چهره ها ايجاد مي كند و چهرة انسان روحاني تر خواهد بود .

پرسش : آيا گاه نخست هاون است يا اشهن؟  چنانچه اشهن ميباشد ، چرا در خرده اوستا   6-06

          نخست از گاه هاون نامبرده مي شود ؟

پاسخ : در خرده اوستا و نيايش گاه اشهين نخست به سردار خانه سپس درگاههاي بعدي نيايش به

ترتيب به سردار ده ـ شهر ـ كشور و رهبر دين درود فرستاده شده است از سوي ديگر در فرهنگ ديني و سنتي زرتشتي هر روز با آغاز گاه اشهين و روشن شدن هوا آغاز مي گردد چنانچه اگر شخصي پيش از روشن شدن هوا از جهان درگذرد ، تاريخ درگذشت او را روز قبل از آن به حساب مي آورند ، در خرده اوستا نيز پس از برآمدن آفتاب و روشنايي گاه اشهين هنگامي كه فروغ خورشيد بر زمين گسترده مي شود گاه هاون آغاز مي گردد زنده ياد موبد رستم شهزادي نيز گاه اشهين را آغاز روز و نيايش مي دانست ولي تقويم خورشيدي از نيمه شب تغيير مي كند و روز بعد آغاز مي گردد .

7 0-6 پرسش : آيا معاشرت دختر و پسر طبق آيين زرتشت آزاد است ؟ 

پاسخ : در جشن هـا ، مـراسـم هاي گوناگون و گردهم آيي خانوادگي از ديرباز تاكنون دختران و پسران زرتشتي پا به پاي يكديگر بوده و سعي كرده اند تا بر مبناي پيام راستي پيامبرشان اشوزرتشت و با پيروي از ارزش هاي فردي انساني در سازندگي تازه كردن زندگي و گسترش راستي سهم ويژه اي داشته باشند .

08-6 پرسش : آيا در گاتها و كتب ديني زرتشتيان ، نوشيدن مشروبات الكلي منع شده است ؟

پاسخ : استفاده از هر گونه خوراك ، نوشيدني يا موادي كه موجب آسيب رساندن به جسم ـ جان وخردمندي انسان شود از ديدگاه اشوزرتشت ناشاييست مي باشد در بينش اشوزرتشت تشخيص اثرات هر كدام از اينها بر وجود انسان ، بستگي به خرد همگاني و دانش زمان دارد .

  9 0-6 پرسش : سفره سنتی شاه پری از کجا آمده است و دلیل بودن عروسک در این سفره چیست ؟

پاسخ :  سفره ها یی  مانند شاه پری - وهمَرو و بی بی سه شنبه ریشه در باورهای سنتی و کهن ایرانی و غیر گاتایی دارند که برخی از آنها با اندیشه و فرهنگ غیر ایرانی نیز ترکیب شده اند .

عروسک های پارچه ای - آجیل مخصوص و غیره نیز نمادهایی از حضور پریان و نیروهای -غیر طبیعی در باور استوره یی مردم آن زمان دارد .

 10-6 پرسش : اگر بخواهیم روز عشق را تعریف کنیم به نظر شما از نظر آیین باستانی چه روزی   مناسب است ؟ مهر روز از مهر ماه ( جشن مهرگان ) ؟ یا روز زن و مادر ( جشن اسفندگان ) ؟

پاسخ : تمام لحظه ها و روزهای زندگی باید با عشق همراه باشد . این پرسش تنها به دین زرتشت بستگی ندارد که آنرا پاسخ بدهیم - به نظر من سپنته آرمئی تی تعریفی ارزشمند از عشق و آرمانی پاک و سازنده در زندگی است . از آنجا که این ویژگی در زنان و مادران بهتر مشاهد شده است روز جشن اسفندگان که مربوط به سپاسگزاری از مهر مادران است روز مناسبی برای نظر خواهی از دیگران برای روز عشق خواهد بود .

  11-6  پرسش : در آیین زرتشتی آیا خوردن گوشت حرام است ؟

پاسخ  : دربینش اشوزرتشت چون مبنای تشخیص هر رویداد و گزینشی از روی خردمندی و دانش زمان است بنابراین باید آنچه از دیدگاه دانش روز به تن ، روان و خردمندی آسیب وارد می سازد، پرهیز کرد . خوردن گوشت یا هر غذا و آشامیدنی در صورتی پسندیده است که پشتوانه دانش بشری را درزمان خود به همراه داشته باشد .

  12-6 پرسش : در آیین زرتشتی ، در باره خوردن گوشت چه آمده است ؟

پاسخ : اشوزرتشت ، راه درست زیستن از روی خردمندی و دانش زمان و از روی اختیار را سفارش می کند . پیامبر چگونگی خوردن ، آشامیدن ، لباس پوشیدن و زندگی کردن و نوع هر یک را به دانش زمان واگذار کرده است . زرتشتیان در باور سنتی خود چهار روز در هر ماه را از خوردن هر گونه غذایی که در آن نوعی گوشت باشد پرهیز می کنند نام آن روزها عبارتند از وهمن - ماه - گوش - رام . 

  13-6 پرسش : رفتن به خانه کسانیکه تازه روان در گذشته دارند در روز اول نوروز درست است ؟

پاسخ : روز اورمزد از ماه فروردین نخستین روز از سال نو و جشن نوروز است این روز در سنت دیرینه زرتشتی به نام پرسه نیست دو روز در سال خورشیدی به نام پرسه همگانی وجود دارد روز اورمزد از ماه تیر و اورمزد در ماه اسفند بنابراین تنها خویشان و دوستانی به خانه درگذشته می روند که در سالهای پیش نیز برای شادباش نوروزی به آن خانواده رفت و آمد داشتند پس برای حضور همگانی افراد نیست .

 14-6 پرسش : رفتن به آرامگاه در روز اول نوروزی ، آیا درست و طبق دستورات دین است ؟

پاسخ : رفتن به آرامگاه در روز اول نوروز رسم همگانی نیست چون در باور سنتی زرتشتیان روزهای پنجه آخر سال مراسم یادبود روان و فروهر درگذشتگان است نیاکان ما در سپیده دم از نخستین روز هر سال با آب پاشی و روشن کردن آتش بر بلندی ها و بام ها به بدرقه روان و فروهر درگذشتگان می رفتند و پس از آن روز سال نو را با شادمانی آغاز می کردند . 

15-6 پرسش : آیا چاپ عکس جانباختگان عزیز زرتشتی در اولین برگ تقویم سال نو درست است ؟

پاسخ : جانباختگان ، یعنی کسانی که در راه ارزش های نیک انسانی و میهنی درطول تاریخ ایران ، جان خود را نیز فدا کرده اند از جایگاه ارزشمندی برخوردارند و نام بسیاری از آنان را نیز به گونه ایدریاد باد در اجرای مراسم دینی می خوانیم ولی بهتر است که عکس آنان به جای چاپ درنخستین صفحه تقویم به برگه دیگری انتقال دهیم تا هم از آنان یاد کرده باشیم و هم شادمانی نوروز هر سال را جاودانه کرده باشیم .

16-6 پرسش : آیا یک زرتشتی می تواند با غیر زرتشتی  ازدواج کند ؟ با چه شرایطی ؟

پاسخ : در بینش پیامبر ایران ، زرتشتی به کسی گفته می شود که با هنجار اشا هماهنگ شود و از خرد نیک بهره بگیرد ، گفتار و کردار خود را برنیکی ها استوار سازد اینگونه اشخاص تنها باید با دانایان و خوش گفتاران و نیکو کرداران همراه و همگام شوند و ازدواج کنند از سوی دیگر در برخی از کشورها مقرر شده است تا پیروان ادیان گوناگون هر یک ازدواج مربوط به خودشان را در دفاتر ویژه ای ثبت کنند تا مشخص گردد که از نظر سنتی پیروان کدام دین و آیینی هستند بنابراین چنانچه زرتشتی زاده ای بخواهد نام او همچنان در دریف اسامی زرتشتیان ثبت گردد و از آداب و رسوم سنتی نیاکان خود پیروی کند باید ازدواج اودر دفاتر مربوط به انجمن های زرتشتی ثبت گردد.

17-6 پرسش : همگی می دانیم که زبان فارسی کنونی از لغات عربی بسیاری بهره گرفته است . منظور من اصطلاحات اسلامی مثل " سلام ، انشاالله ، شهید ، حضرت " است که توسط برخی موبدان و افراد زرتشتی بخصوص در امور دینی اسفتاده می شود ، نظر شما چیست ؟     

پاسخ : فکر می کنم اگر هر ملتی از فرهنگ ویژه خود در همه بخش ها بهره مند گردد هویت ملی و فرهنگی خود را رساتر و باشکوه تر به دیگران نشان خواهد داد بنابراین نیکوتر خواهد بود تا از واژگانی استفاده شود که مربوط به فرهنگ زرتشتی و پارسی است تا به آرامی واژگان درست پارسی جایگزین کلمات بیگانه کرد .

18-6 پرسش: بعضي از موبدان تمايلى به زرتشتي شدن غير زرتشتيان ندارند،

  مگر نه این است که انسان آزاد و مختار است ؟ پس چرا موبدان آنها راراهنمایی نمی کنند ؟

پاسخ : به گفته  شما انسان آزاد و مختار است.  دین زرتشت که بنیانگزار آن پیامبر ایران بوده ، آیین راستی  ،  آزادی  ،  شادی  ،  سازندگی ،  داشتن اخلاق و رفتار نیک ، بیانی شیرین و اثر بخش و اندیشه یی رسا می باشد ، پس هر کس می تواند این ویژگی ها  و همانند آنها را در کردار خود بارور  و پویا سازد تا زرتشتی بودن خود را ثابت کند .  از سویی ، در ادیان دیگر نیز سفارش  پیامبران در جهت انسان سازی است . موبدان وظیفه راهنمایی کردن غیر زرتشتیان را به دین زرتشت ندارند ولی آنها نیز باید  ویژگی های  سفارش  شده  در  بینش  زرتشت را در کردار خود استوار سازند  و سفارش های پیامبر را به آگاهی پژوهشگران و خواستاران برسانند .

19-6 پرسش : روزهای ورهرام ایزد ، سروش ایزد ، مهر ایزد ، تشتر ایزد به چه علتی روزهای عزیز نام گرفته اند ؟

پاسخ :  درگاه شماری زرتشتی ، هر ماه سی روز است و هر روز نام ویژه ای دارد که همه گرامی هستند . از آنجا که نام برخی از روزها برگرفته از باورها و استوره های کهن ایرانی است ،  در چنین روزهایی ایرانیان باستان خواسته وآرزوهایی ویژه از خداوند داشتند . وراهرم ، نام ایزدِ پیرزوی بخش -  سروش نماد فرمانبرداری -  مهر سمبل روشنایی و پیمان   و تشتر،  ایزدِ باران زا بوده و به دلیل نقش آنها در زندگی مردم ، از آنها بیشتر یاد شده است .

20-6  پرسش : فکر می کردم اشوزرتشت به خوردن ، نوشیدن  و پوشیدن افراد کاری ندارد ، اینکه  می گویند از نوشیدن شراب سُکرآور منع شده ایم ، دقیقا کدام بند گاتها بدان اشاره می کند ؟

پاسخ : اشوزرتشت به چگونگی خوردن ، آشامیدن و کارهای عادی هر فرد کارى  ندارد وی در هات 32 بند 14 وهات 48 بند 10 ، اشاره به مراسمی می کند که به سفارش پیشوایان دروغین برای خشنودی خدایان پنداری انجام می شده و مردم در آن با هدیه گوشت قربانی شده گاو ، با شادی فریاد می کشیدند و از نوشابه های سُکرآور استفاده می کردند. 

 21-6 پرسش : فرق بین موبد ، هیربد و دستور چیست و کدام بالاتر یا پایین تر است ؟

 پاسخ : موبد از واژه مَگوپَت آمده است ، موبدان یا مغان در اصل قبیله ای از سرزمین ماد بودند که پیشوایان روحانی فقط از میان آنان برگزیده می شدند – هیربد از واژه آئیتره پئی تی آمده که به معنی آموزگار دینی است و دستور از واژه پهلوی دَستوبَر آمده به معنی قاعده و قانون و از داوری کردن و فتوی دهندگی می آید ( دانشنامه مزدیسنا – دکتر جهانگیر اٌشیدری ) به هر حال هر سه مورد از کسانی هستند که در امور دینی زرتشتی فعالیت دارند و چون نقش هر یک با دیگری متفاوت است نبايد مقام و مرتبه ای برای آنها در نظر داشت .

22-6 پرسش : شرایط و مراحل موبد شدن چیست ؟

پاسخ : فرزندان موبد در زمان گذشته آموزشهای اجرای مراسم دینی را در کنار پدر خود می آموختند و پس از کسب تجربه وآزمایش ، درمراسم نوزادی شرکت می کرده و پس از آن خود نیز اجرا کننده مراسم آیینی می شدند . بعضی از آنان با تحصیل در مراکز آموزشی دینی که اغلب آنها در هندوستان بود به مقام موبد دانشمند می رسیدند اکنون نیزاین شرایط برای آنان فراهم است ولی بیشتر ترجیح می دهند پس از نوزادی ، تنها برخی از مراسم آیینی را انجام دهند .

 23-6 پرسش : از آنجا که رشته دانشگاهی شما فلسفه زرتشت بوده است ، خواهشمند است ، در باره      شرایط ورود به دانشگاه هند و تحصیل در این رشته توضیحاتی را بیان بفرمایید ؟

پاسخ : پارسیان هندوستان ، دانشکده هایی را برای آموزش دین و فرهنگ زرتشتی در این کشور بنیاد نهاده اند.  دانشکده های کاماآتورنان در شهر بمبئی که ویژه موبدزادگان است ، دانشکده زرتشتیان در شهر سنجان (گجرات ) و دانشگاه سپنتا در شهرپونا در این رشته دانشجو می پذیرند برای ورود به این مراکز دانشگاهي ، با دیپلم متوسطه ایران ، آزمون ورودی و گزینش امکان پذیر است واحدهای درسی در موضوع ادیان - فلسفه - تاریخ ادیان - زبان و ادبیات اوستا و آداب و رسوم دینی وغیره است که در صورت موافقت  دانشکده ، برخی از واحدها  به  صورت  مکاتبه يی  نیز پذیرفته می شود .

 24-6پرسش : آیا در سنت زرتشتیان روز خاصی برای درختکاری در نظر گرفته شده است ؟ و اگر نیست چه روزی را پیشنهاد می کنید ؟

پاسخ : کاشتن درخت و ایجاد سرسبزی ، گرامیداشت آب ، خاک ، هوا و روشنایی است که از دیرباز در این سرزمین از جایگاه ویژه ای برخوردار بوده به شکلی که پیشه کشاورزی در ادبیات اوستایی مقدس شمرده شده است و جشن هایی به نام گاهنبار در جهت بزرگداشت درخت و گیاه و کشاورزی شکل گرفته شده است . در سنت زرتشتیان پس از زاده شدن هر فرزندی ، پدر خانواده در نزدیکی محل سکونت خود نهال درخت همیشه سبز مانند سرو یا کاج در زمین می کارد و همراه با رشد فرزند خود از آن درخت نیز پرستاری می کند . ماه اسفند ( سپندارمذ) که از واژه سپنته آرمئی تی آمده و به معنای داشتن آرمانی مقدس و جشن اسفندگان روز 29 بهمن هر سال است ، به نام روز مادر و روز زن در فرهنگ ایرانی نامگذاری شده است و چون زن و زمین هر دو در زایندگی ، افزایندگی و پرورش دادن نقش یکسانی دارند و در فصل کاشتن درخت هم قرار دارد می تواند آغاز هنگام درخت کاری و ایجاد سرسبزی در نظر گرفته شود .

25-6 پرسش : اگر شخصي در خارج از كشور به آيين زرتشتي درآيد آيا از نظر زرتشتيان ايران به رسميت شناخته  مي شود ؟ 

 پاسخ : ايران قانون ويژه خود را دارد و هر يك از اديان الهي تاييد شده در قانون اساسي در انجام مراسم ديني خود آزاد هستند و در احوال شخصيه و تعليمات ديني بر طبق آيين خود عمل مي كنند و به اين ترتيب شامل زرتشتي زادگان خواهد بود .                           

 26-6 پرسش : طلاق در آیین زرتشت چگونه است ؟

پاسخ : چنانچه زناشویی براساس خردمندی انجام شود جدایی پس از آن جایگاهی ندارد و تنها در مواردی خاص انجام می گیرد .

27-6 پرسش : در آیین زرتشت روزه چگونه است ؟

پاسخ : در آیین زرتشت روزه به شیوه ادیان ابراهیمی نیست و باور همگانی بر این است که در تمام زندگی باید اعتدال در خوردن و آشامیدن وجود داشته باشد و تنها چهار روز در هر ماه از خوردن غذاهای گوشتی پرهیز می کنند .

28-6 پرسش : کورش بزرگ در منشور پاسارگارد به جای اهورامزدا از خدای بابل مردوک و هیود نام می برد . آیامی توان تیجه گیری کرد که پیامبر هیود از پیامبر ما پیشتر می زیسته است ؟ و آیا می توان از این طریق به زمان درست زندگانی اشوزرتشت پی برد ؟

پاسخ : دلیلی ندارد که با نام بردن خدای بابل نتیجه گیری کرد که پیامبری قبل یا بعد بوده شاید دلیل آن احترام کورش به همه اقوام و پیامبران بوده است .

29-6 پرسش : اُشهن  چه معنایی دارد ؟

پاسخ : اُشهن یعنی تابش روشنایی و گاه نماز پیش از بر آمدن آفتاب است که زرتشتیان برای آمدن روشنایی نیایش می کنند .

30-6 پرسش : در آیین زرتشت دست تقدیر و قسمت چگونه بیان می شود ؟

پاسخ : دین زرتشت ،  آیین خردورزی است و گزینه ای به نام سرنوشت و تقدیر در آن نقشی ندارد . آنچه در هر زمان و در هر شرایط  پیش روی انسان قرار می گیرد ازرویدادهای گوناگون و طبیعی است که به وجود می آید و با دانش وخردمندی باید با آن روبرو شد و مبارزه کرد .

                   پرسش : آیا سدره و کُشتی قبل از زرتشت بوده  یا در زمان او به وجود آمده است ؟     6-31پاسخ : به درستی مشخص نیست . بعضی از پژوهشگران باور دارند که پیش از پیامبری اشوزرتشت ، جوانان در سن ویژه یی لباس رزم می پوشیدند و کمربند شکار بر آن می بستند ، پیامبر که مخالف جنگ و سفارش دهنده صلح و دوستی است سفارش می کند تا به جای آن از پیراهنی به نام سدره که در اوستا به صورت وهومنه وستره یعنی لباس نیک اندیشی آمده استفاده کنند و کمربند فروتنی یعنی کُشتی بر روی آن ببندند .

32-6  پرسش : آیا یک زرتشتی باید خود را بنده خدا بنامد؟

پاسخ : اگر تفسیر واژه بنده ، یعنی نوکر ، اسیر و غلام باشد . خیر، زیرا در بینش اشوزرتشت انسان به دلیل خردمند بودن آزاد آفریده شده تا خود راه نیک را برای رسیدن به زندگی بهتر برگزیند بنابراین او یار و دوست خداوند به شمار می آید . 

پرسش : آیا زرتشت در باره زنا حکمی داده است ؟  6-33

پاسخ : اشوز زرتشت در زمینه های حقوقی ، اقتصادی ، بهداشتی و روابط اجتماعی اشاره به پیشرفت جهان از روی خردمندی و بابهره گیری از دانش زمان دارد و با حقوق بشر که همه انسانها را به سوی زندگی نیک رهنمون سازد هماهنگ است .

پرسش : سمبل اشا چیست ؟  6-34

پاسخ : اشا یعنی راستی و درستی و ارزش های نیک انسانی ، بر سفره مراسم سنتی زرتشتیان نماد و سمبل اشا وهیشتا که به معنی بهترین اشا است و در فارسی به اردیبهشت ترجمه شده فروغ و روشنایی را در نظر گرفته اند .

پرسش : زبانی که زرتشتیان به آن صحبت می کنند چیست ؟    6-35

پاسخ : گویش ویژه یی است نزدیک به زبان پهلوی ساسانی که زرتشتیان با آن سخن می گویند .

واژه جمعه عربی است ، نیاکان ما به جای آن از چه واژه ای استفاده می کردند ؟             6-36

در گاه شماری زرتشتی هفته نداریم بنابراین نام روزهای هفته هم نیست روزهای اورمزد و دی بدین و دی به آذر و دی به مهر از روزهایی بوده که در هر ماه سی روزه ایرانیان باستان به جای روز آدینه از آن بهره می گرفتند .

 37-6   اگر واژه تازی را از زبان امروزی فارسی دور کنیم ، به چه میزان زبان  مان               

شبیه زبان نیاکان مان می شود ؟ 

بسیاری از واژگان پارسی وجود دارد که می توان از آن ها به جای  کلمات بیگانه از آن بهره گرفت و فراموش شده اند و طبیعی است . که با بیکارگیری از واژگان پارسی به گویش نیاکان نزدیکتر خواهیم شد . 

  6-38   آيا نماز روزانه زرتشتيان به فارسي خوانده مي شود يا زباني ديگر ؟                                            

نيايشي كه در خرده اوستا تنظيم شده به زبان اوستايي و اندكي از آن نيز به زبان زند و پارسي است. در بينش اشوزرتشت هيچ نيايشي نيست كه از جان و دل برآيد وبي پاسخ بماند .                                                               

39-6   آيا زرتشتيان به زبان اوستايي آشنا هستند؟

پيام اشوزرتشت و اوستا به زبان اوستايي است و زرتشتيان برخي از بخش هاي سروده هاي مقدس را مي دانند و به عنوان نيايش مي سرايند . نوشتن خط اوستايي كه دين دبيره نام دارد نيز بعضي از زرتشتيان به ويژه جوانان آموخته و از آن بهره مي گيرند .                                                                                                                                                                  6-40   كدام روز هفته روز مقدس زرتشتيان است ؟

در گاه شماري زرتشتيان ، هفته وجود ندارد آنان براي سي روز در هر ماه نامي برگزيده و به كار مي برند و تمام روزها ، نيك و براي تلاش و سازندگي و مهرباني در پيش روي انسان قرار گرفته اند.

6-41   چه چيزهايي در دين زرتشت حرام است ؟

تمام چيزهاييكه با سفارش دانش گوناگون زمان ـ برخرد ، جسم و روان انسان آسيب وارد مي سازد و  با هويت و ارزش هاي نيك انساني هماهنگ نيست ، استفاده از آن ها ناشايست است .             

  6-42 آيا مردم افغانستان هم روزي زرتشتي بوده اند ؟ در اين صورت اثري از آن نيست.      سرزمين پهناور ايران ، زماني كه زرتشت به پيامبري برگزيده شد بسيار وسيع تر از مرزهاي جغرافيايي اكنون اين كشور بوده است كه بخش هايي از افغانستان ، تاجيكستان ، عراق و تركيه و كشورهاي ديگر پيرامون خود را نيز شامل بوده و بي گمان در زمان اشوزرتشت ، انديشه او در ميان گروهي از مردمان آنجا نيز رواج داشته است و اگر در افغانستان پيروان اين آيين باشند ازآن ها خبري نداريم                                       

43-6 آيا زبان امروزي زرتشتيان كه دري نام دارد  ، همان دري كنوني افغانستان است ؟       

شباهت زيادي بين گويش هاي اقوام و عشاير ايران و گاهي واژگان دري افغاني و تاجيكي با زبان دري زرتشتي وجود دارد كه همه آن ها برگرفته از زبان پهلوي ساساني است كه در آن زمان در ايران رواج داشته است .                                                                                                                  

44-6 در روز نوروز مردم افغانستان به مزار در شهر بلخ مي روند آيا اين ربطي به كشته شدن اشوزرتشت در بلخ دارد؟                                                                                                                       

در تاريخ و روايت سنتي زرتشتي آمده است كه پيامبر اين سرزمين در نيايشگاهي از شهر بلخ از جهان درگذشته است و بعضي از پژوهشگران نيز باور دارند كه مزار شريف  در افغانستان ، آرامگاه اشوزرتشت است بنابراين شايد حضورمردم افغانستان به هنگام نوروز در اين مكان يادآور احترام آنان به اين پيامبر باشد .                                                                                                               

  6-45در بعضي از متن ها آمده است كه افلاتون نام پيامبر را زرتشت به مبناي طلاي سرخ گذاشت در اين صورت نام اصلي پيامبر چه بوده است؟                                                                 

نام زرتشت در اوستا به صورت زَرَتْ اوشتَره آمده و معناهاي گوناگوني از سوي پژوهشگران براي آن آمده است از جمله زرت را زرد و طلايي ، بخش دوم را ستاره ، شتر و روشنايي ترجمه كرده اند كه بهترين گزنيه روشنايي طلايي است كه همان رسيدن پيامبر به بينش دروني ، آگاهي و روشن دلي مي تواند باشد.

   46-6 آیا ازدواج با نزديكان (محارم) بين زرتشتيان در روزگاران گذشته صحت دارد ؟

خير ، اين مورد يكي از اتهاماتي است كه به جامعة زرتشتي نسبت داده اند و دروغ بزرگ تاريخي است .

اشوزرتشت در هات 53 از گات ها دختر خود پورچيستا را به ازدواج با جاماسب كه هيچ نسبتي با خانواده پيامبر ندارد سفارش مي كند اگر ازدواج با نزديكان پسنديده بود پيامبر به آن اشاره مي كرد يا در تاريخ زندگي زرتشتيان و متون ديني آنان مواردي به ثبت رسيده بود .

6-47   آيا زرتشتيان براي خاك سپاري از كفن استفاده مي كنند ؟

آري ، از كفن استفاده مي كنند .

48-6   آيا در آيين زرتشت انسان بعد از مرگ در باره اعمال و كردار خود مورد بازخواست قرار مي گيرد ؟

بينش اشوزرتشت ، آيين كنش و  واكنش است رسم كيفر به شخص كژانديش و دروغ كار و در مقابل پاداش به نيكوكاران در جهان مادي و مينوي است .

6-49   آيا واژه مهربان در ايران قديم معنايي غير از معناي امروزي آن داشته است ؟

مهربان از دو قسمت مهر يعني نورخورشيد و پيمان داري و پسوند بان يعني نگهدارنده تشكيل شده است. مهربان يعني پاسبان روشنايي ها ، شايد درآيين مهر به كساني گفته مي شده كه وظيفه پاسداري از روشنايي را برعهده داشته اند .

6-50   ديدگاه دين زرتشتي در باره همجنسگرايي و همجنسگرايان چيست ؟

زرتشت در پيام خود آموزگارراستي و گسترش دهنده اخلاق نيك و رستگاري  در بين انسان ها است و به اين گونه موارد اشاره اي نمي كند .

6-51   آيا در رستاخيز وقتي كه فروهرها به نور حقيقت برمي گردند به صورت فروهري واحد و يكتا خواهند شد و يا فروهر هر شخص جداگانه خواهد بود ؟‌

ازآنجا كه در باور سنتي زرتشتيان فروهر نيروي پيش برنده اهورايي در وجود انسان ها است ، حكم واحد دارد هرچند درجهان مادي بيشماراز اين ذره مينوي در نهاد انسان ها به امانت از سوي خداوند است.

6-52   چگونه مي توانيم سدره و كُشتي تهيه كنيم ؟

برخي ازنهادها و انجمن هاي زرتشتي ، سدره و كُشتي را تهيه و ارائه مي كنند . مي توانيد از انجمن محل زندگي خود جويا شويد.

6-53   زرتشتيان بر سر مزار درگذشتگان چه مي خوانند ؟

زرتشتيان پس از خاكسپاري مردگان ، در مراسم پرسه و در مزار درگذشتگان جمله اوستايي زيرراخوانده و با سه بار سرايش اشم وهو آن را به پايان مي برند .

خَشنَواَََُترَه ٠ اَهورَهه ٠ مَزداو٠

ايريس تَنام٠ اوروانُو٠ يَزَه مَيده ٠ يا٠ اَشَه اُ ونام ‎‎‎‎‎‎‎ْفَْرَه وَشهَ يُو٠

اَشم وهو(سه بار)

معني اين جمله چنين است:” برروان و فروهر نيكان و پارسايان  درگذشته درود باد.“

6-54 پادشاهان زرتشتى به كشور هاى ديگر حمله ميكردند، آيا اين خلاف آئين زرتشت نبوده است ؟

 زماني كه دين زرتشت در ايران پديدار و فراگير شد هيچ جنگ و حمله يي براي گسترش دين يا كشور گشايي انجام نگرفت چون پيام اشوزرتشت بر مبناي خردمندي همراه با برقراري آشتي و مهرورزي در جهان بود .

اگر پادشاهان در ايران از حمله دشمنان دفاع كرده اند و براي استقلال اين كشور به همسايگان غارتگر آن زمان تاخته اند براي آرامش و امنيت بيشتر در ايران بوده نه به سفارش دين زرتشت .    

6-55 با آنكه آيئن زرتشت از نظر فلسفه و تعداد پيروان به مراتب  غنى تر و بيشتر از آئين مهر/ميترا بوده است، چرا ميترائيسم بيشتر از آئين زرتشت در غرب نفوذ  كرده است  ؟

 هنگامي كه آرياييان و ايرانيان باستان به آيين مهر باور داشتند دسته اي از آنان به سوي اروپا مهاجرت كردند و ميترايسيم را با خود به آن سرزمين انتقال دادند بعدها كه دين زرتشت در ايران پديدار شد و گسترش يافت مهركيشان ايراني به دين يكتاپرستي و مزدايي روي آوردند و از آمار پيروان مهر كاسته شد ولي برخي از انديشه هاي مهر همچنان در اديان بعد ي استوار ماند.    

6-56 با نگاهى به يسنا 53، آيا از نظر آئين زرتشتى ازدواج بين عمو زادگان ، خاله زادگان و نظير آنها روا  ميباشد؟

 هات 53 از يسنا درمورد ازدواج پوروچيستا ، كوچكترين دختراشوزرتشت با جاماسب اشاره شده است و سندي گويا مي باشد كه پيامبر به ازدواج فرزندان با غيرازاقوام و نزديكان اشاره داشته واساس زناشويي را دانايي ، دينداري و خردمندي برشمرده است.

6-57 با توجه به نگرش آئين زرتشت به پيشرفت و تغيير آداب و رسوم بر اساس شرائط و دانش روز، لطفا" يك نمونه از رسمى كه در گذشته انجام ميشد و هم اكنون متروك شده است و بالعكس بيان فرمائيد

 دربرخي از شيوه هاي بهداشتي ، پزشكي و آيين هاي سنتي با گذرزمان تغييراتي صورت گرفته است به عنوان مثال شيوه دخمه گذاري مردگان درايران نزديك به نيم قرن است كه به صورت خاكسپاري در آرامگاه تبديل شده است.

6-58  چرا موبدان پارسى و ايرانى كت و شلوار مي پوشند، مگر اين لباس غربى ها نيست

لباس ويژه موبدان به رنگ سپيد است كه نماد پاكي، فروتني و راستي مي باشد.نوعي از اين لباس كه براي انجام مراسم ديني و آييني است شامل شلواري سپيد است كه پيراهني بلند روي آن پوشيده شده و نوع ديگر براي حضور در جشن ها و همايش هاي رسمي است كه همان پيراهن به شكل كُت بلند بر روي شلوار سپيد است.

6-59 به نظرشما علت اصلي روي آوردن ايرانيان به اسلام ، زور و فشار ناشي از حمله اعراب بود يا      سيستم فاسد ساساني ؟‌

در مورد پذيرفتن اسلام از طرف ايرانيان دليل اصلي نمي توان يافت، دلايل گوناگوني وجود داشته است.

البته ايرانيان همواره به دنبال معنويت و دين و فلسفه بوده اند. پيش از ورود اسلام به ايران، پيروان يهودي و مسيحي نيز در كشور بوده اند و نيايشگاه هاي كهن آنان همچنان در ايران وجود دارد.از رويي برخي از پادشاهان ساساني عدل و دادگري را رعايت نكردند. نتيجه خشكسالي چند ساله در ايران كه فقر و ناتواني مردم را در پي داشته است. باورهاي ماني و مزدك انديشهء يكتاپرستي ايراني را در بعضي ها سست كرده بود و در اين شرايط، ايران با يورش بيدادگر تازيان نيز همراه شده است.  

6-60 نظور از قراردادن دست آغشته به گچ روي ديوارهاي كاهگلي و غيره كه به صورت پنج انگشت سفيد نمايان مي شود چيست؟

پيش از اينكه مردم ايران با آيين مهرپرستي به فروغ و روشنايي احترام بگذارند در زمان جمشيد به پرستش خورشيد پرداخته و براي حضور آن در بامداد و پس از تاريكي شب مراسمي داشته اند به همين روي آنچه به شكل خورشيد يا فروغ آن بوده به صورت نماد درآمده است از جمله پنجهء خورشيد كه تصوير انگشتان باز و دستها بوده و رو به بالا به شيوه هاي گوناگون در سنگ نگاره ها و يا دستان آغشته به گِل سفيد بر ديوار نقش بسته شده است.

در مراسم زرتشتيان كرمان نيز نان كوچكي تهيه مي شود كه ”خورشيدو“ نام دارد و لبه هاي آن به شكل دندانه هاي تصوير خورشيد با همين معنا است. 

6-61 آيا اينكه بعضي ها به خصوص زرتشتيان و موبدان شكوه و تمدن ساسانيان را دست كم مي شمرند و آن را به عنوان يك دولت فاسد ياد مي كنند درست است؟ مگر در زمان ساسانيان نبود كه قسمت هاي پراكنده شده اوستا گردآوري شد؟ مگر شاهان ساساني در گسترش آيين بهي نكوشيدند؟

بيگمان نبايد دولت ها و حكومت ها را يكپارچه ويرانگر و فاسد دانست.

حكومت ساساني با رسيدن به تمدن و فرهنگ ارجمند زمان خود كه بر برخي از كشورهاي همسايه نيز فرمانروايي مي كرد آن چنان كه تاريخ گواهي مي دهد شايد در پاره يي موارد دچار بي عدالتي شده بود.

6-62   نام ”هاو زو رو“ كه به ششم فروردين و زادروز اشوزرتشت داده مي شود معنا و فلسفه اش

چيست ؟

اين كلمه در اصل ( هَفدورو) است كه ياد آور هفتاد و دو رويداد مي باشد.

در باور سنتي ايرانيان در چنين روزي هفتاد و دو رويداد سرنوشت ساز و ارزشمند در تاريخ ايران اتفاق افتاده است . كه مهمترين آن ها زاد روز وخشور اين سرزمين اشوزرتشت و به پيامبري برگزيده شدن او مي باشد . 

6-63 مغان زرتشتى در گذشته به دانشهائى چون  ستاره شناسى، پيشگوئى و  جادو    گرى  دسترسى داشته اند ، آيا از اين دانشها در نزد موبدان زرتشتى كنونى چيزى مانده است  ؟

خير .

6-64 پاديابى و دستشو چيست و چگونه گرفته ميشود ؟

پادياو يعني پاك بودن و پاك شدن كه شرايط ويژه اي ندارد و به خرد و دانش زمان بستگي دارد  در سنت عاميانه و گذشته ايراني به شستن قسمتي از دست و صورت كه بيرون از پوشش لباس بوده گفته مي شده است .

6-65 شمار زرتشتيان  ايران و جهان چه اندازه است ؟

به دليل حضور زرتشتيان در بسياري از كشورها و مهاجرت هايي كه از ايران داشته اند آمار درست و تفكيك شده اي در درست نيست .  

6-66 نماد هر يك از اعداد 1 تا 13 از نظر آيين زرتشت كدام هستند؟

هر يك از اعداد از 1 تا 13 نماد ويژه اي ندارد . در سنت زرتشتيان برخي از اعداد برگزيده شده و از جايگاه ويژه اي در سرودن  1-3-7-9-13-21-33-72-101 از اين گونه اعداد مي باشند. نيايش ها و كلام مانتره برخوردارند. 

67-6فلسفه روزهاي نبر يا پرهيز از خوردن گوشت چيست؟

درسنت ديرينه ايرانيان، احترام به حيوانات سودمند نيز از كارهاي ارزشمند و سفارش شده بوده است. به شكلي كه در روز وهمن  كه به معناي نيك انديشي است و همكاران اين روز يعني ماه ، گوش و رام ايرانيان برآن بوده اند تا نيك انديشي را به اوج رسانده واز كشتار حيوانات نيز پرهيز كنند و دراين روزها گوشت مصرف نكنند و باورداشتند كه خوردن گوشت زياد نه تنها سودي براي بدن ندارد بلكه زيان آور نيز مي باشد.

64-6پنام در هنگام روبه رو شدن با مرده چيست و چرا استفاده مي شود؟

پِنام همان پارچه سپيدي است كه موبدان به هنگام سرودن آتش نيايش و فروزان كردن آتش در نيايشگاه ها براي پاكي آتش به كار مي برند و براي سرودن اوستا پس از درگذشتن و پيش از خاكسپاري به جلوي دهان خود مي بندند تا چنانچه آلودگي و ميكروبي در آنجا باشد به آنان سرايت نكند.

62-6نماد هر يك از اعداد 1 تا 13 از نظر آيين زرتشت كدام هستند؟

هر يك از اعداد از 1 تا 13 نماد ويژه اي ندارد . در سنت زرتشتيان برخي از اعداد برگزيده شده و از جايگاه ويژه اي در سرودن نيايش ها و كلام مانتره برخوردارند.

1-3-7-9-13-21-33-72-101 از اين گونه اعداد مي باشند.

63-6فلسفه روزهاي نبر يا پرهيز از خوردن گوشت چيست؟

درسنت ديرينه ايرانيان، احترام به حيوانات سودمند نيز از كارهاي ارزشمند و سفارش شده بوده است. به شكلي كه در روز وهمن كه به معناي نيك انديشي است و همكاران اين روز يعني ماه ، گوش و رام ايرانيان برآن بوده اند تا نيك انديشي را به اوج رسانده واز كشتار حيوانات نيز پرهيز كنند و دراين روزها گوشت مصرف نكنند و باورداشتند كه خوردن گوشت زياد نه تنها سودي براي بدن ندارد بلكه زيان آور نيز مي باشد.

64-6پنام در هنگام روبه رو شدن با مرده چيست و چرا استفاده مي شود؟

پِنام همان پارچه سپيدي است كه موبدان به هنگام سرودن آتش نيايش و فروزان كردن آتش در نيايشگاه ها براي پاكي آتش به كار مي برند و براي سرودن اوستا پس از درگذشتن و پيش از خاكسپاري به جلوي دهان خود مي بندند تا چنانچه آلودگي و ميكروبي در آنجا باشد به آنان سرايت نكند.

PwiÛ ée¿¤ éF P¡ÊpF

ÝèìzC ée¿¤ éF P¡ÊpF