2-ادبيات اوستايي 

 01ـ2 پرسش : كتاب آسماني زرتشتيان چه نام دارد ؟

     پاسخ : كتابي كه در برگيرنده پيام و آموزشهاي اشوزرتشت است گات ها نام دارد . گات ها خود بخشي از مجموعة اوستا است كه يسنا نام دارد و 72 هات دارد .  اكنون اين پرسش به وجود مي آيد كه اوستا چيست ؟ از آنجا كه باورها و ادبيات حماسي و اسطوره يي در ايران پيش ازپيامبري زرتشت و پس از او نيز وجود داشته و همه به زبان اوستايي سروده شده است بنابراين كتابهايي مانند : يشت ها ـ ونديداد ـ ويسپرد و خرده اوستا نيز موجود است كه به خط اوستايي است ، برخي از آنها مانند ونديداد مربوط به احكام و باورهاي كهن ايراني است و ربطي به پيام اشوزرتشت  ندارد ولي اين مجموعه نيز اوستا ناميده مي شود البته در لابلاي آنها نكات اخلاقي ، تاريخي ، حقوقي و راهكارهاي بسيار مهم و با ارزشي نيز وجود دارد  بهرروي  پيام  ويژة  اشوزرتشت و آموزشهاي او در كتاب گاتها آمده است .

 02ـ2  پرسش :  اوستاي موجود چه بخش هايي دارد و موضوع آنها چيست ؟

     پاسخ : نوشته هايي  كه به نام اوستا به يادگار مانده اند عبارتند از : يَسنا ـ يَشت ها ـ ويسپَرَد ـ  وَنديداد  و خرده اوستا .

يسنا : نيايش هايي در ستايش پروردگار و آفريده هاي نيك اوست ، يسنا از مهمترين بخش اوستا و داراي 72 هات ( بخش ) است كه 17 هات از آنها را پيام اشوزرتشت تشكيل داده است .

يشت ها : سرودها و گفته هاي بسيار كهن و حماسه هايي در ستايش ايزدان است كه مهمترين آنها اورمزد يشت ـ ورهرام يشت ـ ارديبهشت يشت ـ مهر يشت ـ هوم يشت و سروش يشت است .

ويسپرد : نيايش ها و سرودهايي براي برگزاري جشن ها به ويژه جشن گاهنباراست .

ونديداد : كه قانون و احكام بسيار قديم و مربوط به دانش مردم پيش از پيامبري اشوزرتشت در باره پاكيزگي و احكام پرهيز از مردار و قانون  ضد ديوان مي باشد .

خرده اوستا : از همه بخش ها جوان تر است گزيدة بخش هايي از يشت ها و يسنا است ، نمازهاي روزانه وسرودهايي در باره مراسم آييني ودرگذشتگان درآن گنجانده شده است .    

  03-2  پرسش : كدام قسمتهاي خرده اوستا از گاتهاست ؟ مثلا (يتااهو)   

پاسخ : گزيده هاي كوتاه از گاتها ، يسنا ، يشت ها و بخش هاي ديگر اوستا  درخرده اوستا گنجانده شده كه سرودهاي گاتها در آن سهم كمتري دارند ” كِه وِرِثرم جا ـ كِم نامزدا و ... “ از گاتها هستند سرود ” يتااهو“ نيز در وزن شعري همانند اهنودگات است و از سرودهاي ارزشمند يسنا به شمار مي رود 

  4 0-2  پرسش : در یسنا 38 بند 1 همسران اهورامزدا ستوده شده اند ،  مگر اهورامزدا همسر دارد ؟   

        پاسخ  : از آنجا که بخشی از سرودهای یسنا مربوط به اشوزرتشت است و بقیه را یاران زرتشت گردآوری کرده اند . از اینرو این سرود از آن پیامبر نیست و از سوی دیگر مفهوم آن نیز همسران اهورامزدا نیست در این سرود به زمین و زنانی که آفریدگان خداوند واز آن اهورامزدا هستند درود فرستاده شده است .  

  2-05پرسش :  در یسنا 36 آتش ستایش شده است  .  آیا آتش در این یسنا نمادی از راستی و اشا است ؟  

          پاسخ : این بند از یسنا نیز مانند پرسش قبل ، سروده زرتشت نیست و یاران زرتشت به آتش که نماد پاکی ، راستی و فروغ اهورایی است درود فرستاده اند .

 06-2   پرسش : مگر نه این است که اشوزرتشت خدایانی که مردم در آن زمان می پرستیدند رد کرد ، پس چرا در یشت ها سخن از ستایش میترا و ایزدان دیگر آمده است ؟   

          پاسخ : بخش هایی از یشت ها ، سروده هایی مربوط به پیش از اشوزرتشت است . آنها باورها و اسطوره های شکل گرفته ایرانیان باستان است و در آن زمان میترا ، آناهیتا و ایزدان دیگر مورد ستایش قرار می گرفتند .

07- 2  پرسش  : در یسنا و یشت ها بارها از فروهر اهورامزدا و امشاسپندان ( فروزه های اهورامزدا ) نام برده شده است مگر اهورامزدا دارای فروهر است ؟  

          پاسخ : در باور سنتی زرتشتیان ، فروهر نیرویی اهورایی در نهاد هر شخص است که روان او را به سوی راستی و اشویی راهنمایی می کند . پس فروهر نیرویی اهورایی است و نه اینکه اهورامزدا دارای فروهر باشد .

08- 2 پرسش :  در گاتها آمده است که باید  از هرگونه شراب سکرآور پرهیز شود ،  پس چرا  در  یشت ها از هوم ستایش شده است ؟

         پاسخ : هوم یکی از گیاهان دارویی و مفید است و دارای ماده  افدرین  است که اثر دارویی آن شناخته شده است این گیاه با آنچه پیش از زرتشت وجود داشته  و از آن نوشابه ای سکر آور تهیه می کردند تا در مراسم خشنودی خدایان پنداری از آن استفاده کنند تفاوت می کند .

09-2  پرسش : دریسنا 11 بند 17 ، آذر را پسر اهورامزدا دانسته است . آیا می توان این طور تعبیر کرد که مزدا پشتیبان راستی و درستکاران است ؟

         پاسخ : اهورامزدا ، خداوند یگانه است و فرزندی ندارد یکی از برداشت ها نیز می تواند تعبیر شما باشد .

2-10  پرسش : در مورد پیدایش آدمی ، مبحث مشی و مشیانه کمی عجیب به نظر می رسد ، آیا صحت  دارد ؟  لطفا در مورد آن مقداری توضیح دهید۪

پاسخ : در بینش اشوزرتشت (گات ها)  گفتاری از چگونگی پیدایش آدمی نیامده است پرسش هایی که در ذهن پیامبر در باره آفرینش شده پاسخ آن را به خرد همگان و به دانش آیندگان سپرده است . نوشته های پهلوی مانند بندهشن  گزارشی در این باره  دارد که تا حدودی  به نظریه  داروین شباهت دارد و از نخستین انسان آفریده شده ( کیومرث ) نطفه ای بر زمین آمده سپس از خاک ، دو شاخه گیاه  پیچنده همانند ریواس روییده شده و درادامه آن حیوانات  و در پایان انسان به وجود آمده است .

2-11  پرسش: باور سنتی 33 امشاسپند از کجا آمده است و قداست عدد 33 از برای چیست ؟

پاسخ : امشاسپندان شش مورد از فروزه های اهورایی هستند که انسان نیز می تواند آن ها را در خود پرورش دهد ودر عرفان زرتشتی به خداوند نزدیک شود ، در اوستای برساد که بخشی از  خرده اوستا است نام ایزدانی به دنبال هر یک از اسامی امشاسپندان و نام اورمزد در آمده اند(٣٠ روز ماه ) و بااضافه کردن هوم ، بُرز ونیریوسنگ ایزد به عدد سی و سه تبدیل شده اند . از سوي دیگر برخی از اعداد در هر دینی ورجاوند وارزشمند است که یکی از آنها در دین زرتشتی عدد 33 است . 

12-2 پرسش : من چیزهایی در باره نحوه ورود افراد به بهشت و یا جهنم در کتاب اوستا و بخشهای  مختلف آ ن کتاب خوانده ام اما در هیچکدام  توصیفی از درون بهشت ونعمتهایی که در آنجا در  انتظار افراد نیکوکارهستند پیدا نکردم . آیا در کتب دینی شما این مسئله توضیح داده شده است اگر

         پاسخ جنابعالی مثبت است مرا راهنمایی کنید که این مطلب در کجا قراردارد؟ ؟

         پاسخ : پیام اشوزرتشت ( گات ها ) به موارد کلی زندگی انسان وبه داشتن اخلاق نیکو اشاره دارد و به توصیف درون بهشت و دوزخ نپرداخته است .

13-2 پرسش: سندیت کتاب ارداویرافنامه در کارهای تحقیقی به چه اندازه است؟  آیا می توان از  توصیفات این کتاب مثلا برای توصیف بهشت استفاده کرد ؟

پاسخ : خیر ؛ این نوشته برداشت فکری و سفرنامه خیالی یکی از موبدان زمان ساسانی به جهان پس از مرگ است .                                                                                                                  

14-2 پرسش : در آیین زرتشت ، ابدیت و ازلیت چگونه تعریف شده است ؟

پاسخ : زمان ، بی آغاز و انجام یعنی بیکران است دراوستا واژه زَروانَهِه اَکَرنَه هِه یعنی زمان بیکران آمده که هر فرد در گذر زندگی مادی خود در چنین حالتِ بی آغاز و انجام و در حال حرکت به سوی پیش قرارمی گیرد .

15-2 پرسش : از نظر آیین زرتشت ، روز رستاخیز چگونه روزی است ؟

پاسخ : رستاخیز یعنی بپاخاستن و پویا گشتن است . در برخی از ترجمه ها در مورد برپایی مردگان به کار رفته است ، از نطر فلسفی به هنگامی گفته می شود که پس از گذشت زمان های متفاوت برای روان هر شخص در جهان غیر مادی پس از مرگ و برطرف شدن گناهان ، تمامی روان درگذشتگان به نور حقیقت هدایت خواهند شد .

16-2  معجزه سرو هميشه سبز زرتشت چيست ؟

در شاهنامه فردوسي و از اشعار منسوب به دقيقي چنين برمي آيد  كه زرتشت سروي را در بخشي از ايران كاشته كه بسيار اهميت داشته است .

17-2  با توجه به سرودهاي گات ها ، جايگاه اهريمن در آيين زرتشت چيست ؟

چنانكه در پرسش هاي پيش نيز پاسخ داده شده ترجمه واژه انگره مينو است يعني انديشه ويرانگر كه سرچشمه آن تراوش فكري انسان كج انديش است و خالق اهريمن خداوند نيست . 

18-2  چرا در گات ها فقط از ”مردپارسا “ يا د مي شود مگر مرد و زن در آيين زرتشت يكسان نيستند ؟

در بيشتر بندهاي گات ها و سرودهاي اوستا از مرد و زن در كنار يكديگر گفتگو مي شود و تفاوتي بين آنان وجود ندارد شايد در تقسيم كارها براي مرد و زن از نظر توانمندي جسماني به عنوان مثال در برپا داشتن آيين گهنبار به مرد اَشو سفارش مي شود تا بيشتر در كارها نقش داشته باشد .

19-2  كتاب مينوي خرد در چه زماني نوشته شده است ؟ هخامنشيان ، پارتيان يا بعد از ساسانيان ؟

اين كتاب مانند بيشتر كتابهايي كه به زبان پهلوي ساساني در قرن سوم هجري ، و پس از اسلام گردآوري شدند و به بينش فلسفه زَرواني همانند كتاب بُندهش اشاره كرده است .

20-2  تا چه اندازه درستي و راستي مطالب كتاب مينوي خرد را باور داريد ؟ مثلا پل چينوت  ، بهشت و دوزخ و...

برداشت هاي درست و دست نخورده فلسفه زرتشت در گات ها آمده است و تفسيرهاي بعدي كه در كتاب هايي مانند مينوي خرد وغيره آمده باور درست آن را بايد در پيام زرتشت جستجو كرد .

21-2  آيا ” مينوي خرد “ همان ”وهومنه“ ” منش نيك خدايي است “ كه پاسخ پرسش دانا را مي دهد ؟

خير ، وهومنه يعني منش نيك ولي مينوي خرد يعني مظهر و نماد خرد .

22-2  آيا مزدك و ماني را كه راه نو نشان دادند مي توان پيامبران ايراني ناميد ؟

ممكن است خيلي از افراد در نقش عارف ، سالك ، فيلسوف و شاعر پيام آور نكته هايي براي بهبود رفتار انسان ها باشند ولي از پيامبراني كه از سوي خداوند براي رستگاري انسان ها برگزيده شده اند به حساب نمي آيند .

23-2  از واژه هاي ”سوشانس“ ، ”سيوشانس“ و ”سيوشانت“  كدام درست است ؟

درست اين واژه سَه اُوش يَنتَه است كه بعدها به شكل هاي سوشيانت ، سيوشانس و غيره تبديل شده است .

24-2  آيا درست است كه در اوستا عيسي مسيح را از تخمه زرتشت دانسته و ظهورش را پيش بيني      كرده اند ؟

در اوستا نامي از عيسي مسيح به ميان نيامده است .

25-2  آيا عيسي بن مريم را مي توان سيوشانت شناخت ؟

همه كساني كه براي راهنمايي انسان ها و نجات آنان از كج انديشي ، ستم و بيداد در روزگاران گذشته و آينده در ميان مردم خواهند بود از سيوشانت ها به شمار مي آيند .

2-26  واژه اوستايي انديشه نيك ، گفتار نيك و كردارنيك چيست ؟

انديشه نيك ترجمه واژه هومَتَ – گفتارنيك ازواژه هوخْتَه – كردانيك از واژه هووَرشْتَه مي باشد .

2-27  آيا نماد شناخته شده زرتشتيان همان فروهر است ؟

از آنجا كه در نگاره فروهر برخي از ويژگي هاي آيين زرتشت مثل پيروي از انديشه ، گفتار و كردارنيك و دوري كردن از انديشه ، گفتار و كردار بد مشاهده مي شود و دو شاخك ها نماد دو گوهر همزاد دراين آيين است . فروهر غيرازآرم ملي ايران باستان ، يكي از نماد هاي آييني فرهنگ زرتشتيان هم مي تواند به حساب بيايد .

2-28  در باره فروهر بيشتر توضيح دهيد ؟ آيا او همان اورمزد خدا است ؟‌

فروهر را پيش از اين نيز شرح داده ايم، نيروي پيش برنده و ذره اي از نيروي اهورايي در وجود هر شخص است كه انسان را به سوي پيشرفت و تكامل سفارش مي كند . پس ذره اي از نيروي اهورايي است ولي اورمزد خدا نيست.

2-29  با توجه به اينكه در اوستا بارها از ديوهاي مازندران و وراني در كنار يكديگر نام برده شده است آيا مي توان آن ها را مازندران و گيلان كنوني دانست ؟

بخش هايي از اوستا سرودهايي است كه به گوشه هايي از باورهاي استوره اي ايران باستان اشاره مي كند و هنوز معلوم نيست كه اين اشاره ها به كدام بخش از سرزمين گسترده ايرانِ زمان اوستا مربوط است.

2-30   آيا درياي ” فراخ كرت “ همان درياي خزر يا مازندران است ؟

همانند پرسش قبل مشخص نيست كه درياي فراخ كرت كه در اوستا از آن ياد شده اكنون كدام دريا در سرزمين ايران است.  

2-31  علت اينكه ترجمه بعضى از سرودهاى دينى همچون "يتا اهو" از نظر موبد شهمردان با آذرگشسب تفاوت ريشه اى دارد از چيست ؟

 سرود يتااهو ، اشم وهو ، ينگهه هاتام را ياران نزديك اشوزرتشت سروده اند و به دليل اهميت و ارزش آن ها ترجمه هاي گوناگوني از آن ها شده است هم اكنون نيز پژوهشگران در هماهنگ ساختن اين سرودها و رسيدن به يك ترجمه درست كوشش مي كنند .  

 2-32 مغان مهرى چه كسانى هستند ؟ آيا اكنون از اينها در ايران يا هندوستان وجود دارند ؟  

پيش از يكتاپرستي ايرانيان ، آيين مهرپرستي (ميتراييسم) درايران شكل گرفته و طبيعي است كه هرانديشه و مكتبي ، گسترش دهندگاني را نيز لازم  داشته است .

بيگمان مغان مهري از نگرش آيين مهر پاسداري كرده و آن را گسترش مي داده اند كه پس از يكتاپرستي ايرانيان از سوي اشوزرتشت به آرامي به دين يكتايي آمده اند.

2-33 اگر بدنبال رد يابى اصل موسيقى گاتها باشيم، در كجا بايد آنرا جستجو كنيم ؟

برخي از پژوهشگران هنرموسيقي تلاش كرده اند تا آهنگ سروده هاي گاتها ، نخستين شعرموزون جهاني را بررسي و گواهي نمايند.

بهترين منبع جستجو براي سرودهاي گاتها و اوستا ، سرايش دلنشين و درست برخي ازموبداني است كه از نغمه هاي سنتي و به يادگارمانده از كلام نسل هاي گذشته بهره گرفته اند.

34-2مهرابه از كجا آمده است و چرا به مكان خاصى مهرابه ميگويند ؟

مهر در اين واژه يعني روشنايي خورشيد و ” آبه “ پسوند مكان است . يعني محل روشنايي خورشيد ، همانند سرداب كه به محل سرد گفته مي شد.

در نيايشگاه هاي آيين مهر كه پيش از يكتاپرستي ايرانيان بوده دريچه اي رو به شرق وجود داشته كه هر بامداد فروغ خورشيد از آن سو به داخل نيايشگاه مي رسيده و جهت نيايش بوده است . بعدها همين واژه به صورت ”محراب“ در آمده كه همچنان در مساجد وجود دارد.

2-35  چرا در خرده اوستا در نوشتن برخي كلمات از حروف عربي مثل ”درغام درغو جيتيم“‌ كه ج    و غ  عربي دارند استفاده شده است؟

حروف غين و جيم هر دو در پارسي باستان وجود دارند و نبايد آن ها را عربي بدانيم . واژگان باغ، بغ، بغداد و جي همگي ايراني مي باشند. ”درغام درغو جيتيم“ كه در اوستا وجود دارد به معناي درازترين زندگاني مي باشد.

2-36 آيا يك شخص در تنهايي بايد اوستاي روزانه را با صداي بلند بخواند يا در دل خود اين كار را انجام دهد؟ در آتشكده و نياشگاه هاي ديگر كه افراد سرگرم نيايش هستند چطور؟

نيايش كردن و راز و نياز با آفريدگار هستي نبايد داراي قيد وبند، شرط و معياري باشد . از سخنان اشوزرتشت چنين بر مي آيد كه ” هيچ نيايشي نيست كه از جان و دل برآيد و بي پاسخ بماند“

نيايش بايد با درون نگري و عرفان هماهنگ باشد و از هرگونه تظاهر به دور باشد.

2-37 چرا برخى از موبدان ونديداد را بخشى از اوستا نميدانند، نظر موبدان چيست ؟

ونديداد بخشي از دانش كهن و گوناگون ايران باستان است كه چون به زبان اوستايي ميباشد، در مجموعه اوستا قرار گرفته است .

2-38 چرا در هزاره هاى   گذشته، 'هوشيدر' و  ' هوشيدر ماه ' نيامدند ؟

 ” هوشيدرها “ كه برگرفته از فرهنگ و ادبيات پس از اشوزرتشت مي باشند نمونه هايي از سوشيانت ها بوده اند كه در قالب استوره هاي ايراني شكل گرفته و باور داشته اند كه هر سه هزار سال يك بار خواهند آمد.  

2-39  پس از نماز روزانه ، آيا عمل يا نيايش خاصى بايد اجرا شود ؟

خير ،‌ به پاسخ هاي قبلي در باره نماز توجه كنيد. 

2-40 هنگام نماز خواندن ، نور بايد در چه فاصله اى از نماز  خوان باشد

روشنايي بايد در نهاد و دل نماز خوان وجود داشته باشد . نور ظاهري نيز هركجا باشد رو به سوي آن درست است .

2-41 آيا درست است كه ميگويند، هفت قدم اطراف نماز  خوان بايستى پاك باشد ؟

 در باور سنتي حداقل مسافت چنين آمده است ولي بايد پاكي در همه جا گسترش يابد.

PwiÛ ée¿¤ éF P¡ÊpF

ÝèìzC ée¿¤ éF P¡ÊpF