فلسفه و آموزش هاي گات ها               

01ـ1  پرسش : بهشت ودوزخ در دين زرتشت چگونه است ؟

پاسخ : در بينش اشوزرتشت ، اهورامزدا جهان هستي را بر مبناي نظم وهنجاري درست و نيك آفريده كه اَشا نام دارد . در هنجار راستي ، اصل كنش و واكنش پيوسته وجود دارد . به عبارتي قانون عكس العمل بخشي از هنجار اَشا است كه در مورد نيك انديشي و بد انديشي انسان نيز نتيجه ميدهد . رفتار انسان ، هماهنگ با انديشه او مي تواند خوب و سازنده و يا عكس آن ويران كننده و بد باشد . بر پاية  قانون اشا ، رفتار انسان در همين جهان به خودش باز ميگردد و بهشت و دوزخ را براي او بوجود مي آورد . پس بهشت يا دوزخ ، بازتاب طبيعي كردار انسان است .

بهشت  بـرگرفته از واژة « وَهيشتـم منـو » در اوستـا اسـت ، يعني «بهترين منش» و دوزخ از واژة اوستـايـي « دروجو دِمانِه » آمده يعني جايگاه دروغ و مكان تيره گون كه در برخي سرودها نيز به صورت « اَچيشتم مَنُو » آمده يعني « بدترين منش» بنابراين اهورامزدا بهشت و دوزخ را براي پاداش و يا آزار انسان در دنياي پس از مرگ نيافريده است بلكه واكنشي طبيعي براي رفتار انسان است كه بر وجدان و روان او اثر ميگذارد از اين ديدگاه انسان كه با انديشه و رفتار خود توانايي ساختن دوزخ و بهشت را دارد توانايي كاهش دادن  آنان را نيز خواهد داشت يعني دوزخ براي انسان ، هميشگي نيست بلكه ديرپا و زمان داراست .

  02ـ1   پرسش : قـانـون اَشـا را كـه زرتشت به آن اشاره كرده با چه چيزي در اديان ديگر برابر مي دانيد ؟ 

پاسخ : بيگمـان هـر ديـن بـه نـوعي جهـان بيني اشـاره مي كند كه با فرهنگ و تمدن مردم زمان پيامبر و با منطقه يي ويژه هماهنگي دارد و در اين راه هر يك به نظم در زندگي اشاره كرده اند . بهر روي نگرش دين زرتشت به جهان هستي ، پيروي و پيوستن به قانون اَشا است  در بينش او خداوند جان و خرد ، جهان را براساس هنجاري آفريده كه بر تمام هستي حاكم است و هيچ پديده يي از اتم تا كهكشان وجود نداردكه بر پاية اين هنجار هماهنگ ، استوار نباشد پس انسان نيز بايد خود را با هنجار هستي ، همگام و همراه سازد ، راستي ودرستي ، مهر و فروتني و فروزة هاي نيك انساني را در خود پرورش دهد .

03ـ1  پرسش : اصول دين زرتشت برچه چيزهايي است ؟

پاسخ: بنياد دين زرتشت بر هفت پايه استوار است :  يكتايي اهورامزدا  ـــ پيامبري اشوزرتشت  ــ  پيروي از اَشاـ داشتن انديشه ، گفتار ، كردار نيك  ــ آزادي گزينش راه  ــ  پاداش كار نيك و پادافراه (كيفر) كار زشت  ــ جاوداني روان ــ رستاخيز .

 04ـ1 پرسش : خداوند در دينِ زرتشت چگونه معرفي شده است ؟

پاسخ :  در بينش اشوزرتشت  ،  خداوند با نام اهورامزدا معرفي شده است اهورا يعني «هستي بخش» مز يعني «بزرگ» و دا از «دانش و دانايي» آمده است بنابراين خداوند ، داناي بزرگ هستي بخش است كه انسان را برده و بندة خويش نمي داند بلكه با خردي كه به او هديه كرده است جايگاه ارزشمند انساني را به او پيشنهاد كرده است . 

05ـ1  پرسش : آيا مراحل عرفان در دين زرتشت وجود دارد ؟

پاسخ : آري ، شناخت خداوند ، پرورش و پويايي ويژگي هاي اخلاقي و نزديك شدن  به اهورامزدا، مهمترين هدف سفارش شده اَشوزرتشت در زندگي انسان است . پيام آور ايراني باور داردكه اگر انسان رفتار خود را به شش فروزه يي كه از خداوند سرچشمه گرفته هماهنگ سازد ، گذري به هفتمين مرحله نيز خواهد داشت و به جايي خواهد رسيد كه به جز خدا نخواهد ديد .

نخستين گام در راه نزديك شدن به اهورا ، وَهومن يا منش نيك است ، اين واژه در زبان فارسي به بهمن تبديل شده است . نيك انديشي يكي از فروزه هاي ذاتي خداوند است كه انسان نيز بايستي در نخستين گام آن را در خود پرورش دهد .

گام دوم ، گزينش اَشَه وَهيشْتَه يا بهترين اشويي است كه در زبان فارسي به ارديبهشت تبديل شده است . اشويي در ذات خداوند ، هنجار مطلق و توانايي نظم بخشيدن است ، اين فروزه در انسان نيز كوششي براي هماهنگي در رفتار بر پاية اشويي ، يعني پيوستن به راستي است .

خْشَترَه وَئيريَه كه در زبان فارسي به شهريور تبديل شده است توانايي مينوي و پادشاهي بر خود معني مي دهد توانايي گذشت و مهرباني ، توانايي كنترل رفتار ناهنجار اشا، توانايي دفاع از حق و مبارزه با دروغ ، توانايي رسيدن به آزادي و آزاد منشي و ..... كه گام سوم در راه شناخت است .

گام چهارم ، فروزة  «مهرورزي» است كه در گات ها به گونه سپنتَه آرَمئي تي بيان شده و در فارسي به سپندارمذ يا اسفند تبديل شده است .

در بينش اشوزرتشت رابطة بين انسان وخدا بر مبناي دوستي و محبت است نه از روي ترس و بيداد ، پس انسان بايد فروزة «مهرورزي» را در خود افزايش دهد ، خويشتنداري ، گذشت ، فروتني ، مهرباني ، بخشندگي و دهشمندي از پرتوهاي اين فروزه هستند .

گام پنجم به صورت هَه اوروَتات ودر فارسي به گونه خورداد بيان شده در اين مرحله رسايي وكمال در انسان پديدار خواهد شد و او را به تدريج به انسان آرماني نزديك خواهد كرد.

در بينش اشوزرتشت رسايي و جاودانگي كه ششمين مرحله است بهم پيوسته هستند . يعني اگر انسان به رسايي برسد خود به خود به «بي مرگي» نيز خواهد رسيد. اَمِرَه تات كه در فارسي به صورت امرداد آمده ، جاودانگي معني مي دهد ، بي گمان اين فروزه از ويژگي ذاتي خداوند است ولي انسان نيز بر پاية نظامي كه در آفرينش او پيش بيني شده به گونه اي ديگر و به طور نسبي جاودانه خواهد شد .

هفتمين گام ، در راه عرفان و شناخت اهورا ، سرَئوشَه است اين واژه در فارسي به گونه «سروش» بيان شده ، نور حقيقت و نداي اهورايي است كه چون مشعلي ، نهاد انسان و ديدة دل عارف را روشن خواهد كرد ، بنابراين در كنار كار و كوشش ، مراحل عرفان نيز در انسان سپري مي شود ، فروزه هايي چون پاكي و راستي ، توانايي سازنده و مهرورزي پويا خواهد شد تا رسايي و پايندگي در نهاد او فزوني يابد .

06-1  پرسش : آیا دین زرتشت در باره تناسخ صحبتی می کند ؟

پاسخ : در هات 49 بند 11 از گاتها  اشوزرتشت می فرماید : روان بد اندیش - بد گفتار- بدکردار برخواهد گشت . ولى به چگونگی آن اشاره یی نشده است بیگمان تناسخ و برگشت روح به کالبدهای غیر انسانی مورد نظر پیامبر ایران نبوده است .

07-1  پرسش : درباره مبارزه نیکی و بدی آیا در مقابل بدیها و بدکاران می باید ساکت نشست یا باید   مبارزه کرد ؟ این مبارزه میتواند قهر آمیز باشد؟

پاسخ : اشوزرتشت در پیام خود به ویژه در هات 32 بند 16 از گات ها - مبارزه با بدی و دروغکار را به کمک ابزار دانایی یعنی سخن درست ، قاطع و دلایل منطقی می داند در هات 30 بند 9 و 10 وجود همازوری راستکاران و تازه کردن جهان را ابزاری برای مبارزه با زور دروغکاران می داند و در هات 31 بند 18- پیشنهاد می دهد که چنانچه بدکاران به راه راست نیامدند باید با قدرت در برابر آنها ایستادگی کرد .

08-1پرسش : در گاتها از عدالت چگونه صحبت می شود ؟ اگر ممکن است چند مثال بیاورید .

پاسخ: اگر پرسش از عدالت خداوندی است ، در گاتها از آزادی واختیار کامل برای زن و مرد سخن به میان می آید و این آزادی مربوط به قوم ، نژاد و افراد ویژه ای نیست و برای همگان است .   

خداوند در گاتها سراسر نیکی و داد است که نقش یاوری وهمکاری با انسان را دارد . اهورامزدا هیچگاه بین انسانها تفاوتی نمی شناسند مگر در انتخاب راه راست و نادرست - شخص گمراه ، اگر در عذاب وجدان بسر می برد از روی آزادی خود ، راه خویش را برگزیده و مسئول کردار خویش است .

بازتاب کردار نیک و بد هر فرد که برگرفته از خرد رسا و یا بی تفاوتی نسبت به اندیشه است به شخص باز خواهد گشت .

 09- 1 پرسش : آیا در آیین زرتشت ، کشتن انسان در شرایطی مانند "مجازات اعدام" یا شرایط دیگر آزاد است ؟

پاسخ : در دین زرتشت سفارش شده تا هرفرد با یاری خرد خویش به سوی یگانه هنجار هستی یعنی راستی ، درستی و ارزش های نیک انسانی روی آورد  و آرمان پیامبر این است که ظلم ، بیداد ، ستم ، جنایت و هرگونه کرداری که از کژاندیشی سرچشمه گرفته باشد در بین مردم وجود نداشته باشد . بنابراین چنانچه فردی از هنجار اشا پیروی نکرد از فرهنگ زرتشتی جدا گشته است و مجازات او بر اساس قوانین موجود در زمان و مکان خواهد بود .

10- 1پرسش : آیا از نظر آیین زرتشت ، فرضیه داروین که اجداد بشر میمون بوده اند پذیرفتنی است ؟

پاسخ : آیین زرتشت راهکارهایی برای درست زیستن انسانها است و اخلاق ویژه ای را به هر فرد سفارش می کند تا راه خوشبختی را دریابند و بکار گیرند و در باره آفرینش و اینگونه فرضیه ها به پیروی از دانش زمان اشاره دارد .

11-1 پرسش : آیا « چینود پل » می تواند دلیلی بر مادی بودن دنیای دیگر باشد ؟

پاسخ : این پل در گات ها به نام چینَوَت  پِِرِتو آمده است که چین یعنی چگونه –  چینَوَت یعنی چگونه زیستی و پِرِتو یعنی گذرگاه است . چون روان در گذشته حالت مادی ندارد بنابراین این گذرگاه نمی تواند به صورت پلی که از چوب و سنگ و غیره ساخته شده تعبیر شود چینوت گذرگاهی است مینوی که روان  نیکوکاران از آن به شادمانی عبور خواهند کرد .          

12-1 پرسش : در باور زرتشتي اعتقاد به دو گوهر همزاد و متضاد كه هر يك بسته به موقعيت در انديشه آدمي به شكل خوب يا بد بروز مي كند وجود دارد پس هیچ عمل یا فکری مطلقا بد یا خوب نیست  بنابراین چرا در آیین زرتشتی دروغ  کلا ناپسند شمرده شده و مثلا دروغ مصلحت آمیز ، جایز نمی باشد ؟

                 پاسخ : سرچشمه دروغ ، برخورد دو گوهر همزاد است که در اندیشه انسانٍ بی دانش ونادان به وجود می آید . انسانٍ دانا دراندیشه و باور خود ، از دو گوهر همزاد  نیکی وراستی را پویا      می سازد زیرا در بینش اشوزرتشت هنجار هستی تنها بر راستی ( اَشا) استوار است و هیچگاه به دنبال دروغ که آزار دهنده و آسیب رسان است نخواهد رفت . از آنجا که  هنجار هستی ، راستی است پس زرتشتیان از دروغ مصلحت آمیز نیز پرهیز می کنند زیرا مصلحت انسان در برقراری و گسترش راستی و همراه شدن با اَشا است .

              13-1 پرسش : آیا مزدای زرتشت به عاشقانی چون من امکان آن را می دهد تا راه اشویی را برای خود و برای همیشه انتخاب کنم ؟                 

  پاسخ : اگر منظور از راه اشویی که مزدا سفارش کرده است ، پیوستن به اندیشه ، گفتار و کردار  نیک باشد بیگمان هر شخص خدا دوست و اندیشمندی آرزو دارد تا با انجام کار نیک که برگرفته از وجدان آگاه و خرد رسا می باشد ، انسان بودن خود را در هستی به نمایش بگذارد .

در این بینش راه اَشا یعنی ویژگی های پسندیده ، آگاهانه و از روی دانایی که در رفتار انسان شکل می گیرد و این حق هر شخص آزاد اندیشی است تا برای هر لحظه و همیشه از آن بهره مند گردد.

1-14 از دو ترجمه گات هاي دكتر على اكبر جعفرى و موبد فيروز آذرگشسب، كداميك را شما درست تر ميدانيد ؟

پاسخ : هر دو ترجمه ها از پیام اشوزرتشت است ولی ترجمه موبد فیروز آذرگشسب به بررسی واژگان پرداخته و با آوردن متن دین دبیره به تفسیر هر بند هم پرداخته شده و کامل تر است .

15-1 آیا درست است  که تا قبل از ساسانیان در دین زرتشت دو خدای خیر و شر وجود داشت و در زمان ساسانیان تکامل یافت وخدا واحد شد ؟

خیر ، از زمانی که اشوزرتشت پیام خود را به مردم زمان خود رساند یکتاپرستی را سفارش کرد و خدای اندیشه او اهورامزدا نام گرفت باور به دوخدایی در هیچ زمانی مربوط به دین زرتشت نبوده است .

              16-1 روز رستاخيز در گات ها در زمان ساسانيان در اين دوره چگونه تعريف مي شود؟    

برداشتي كه از واژه رستاخيز در پيام زرتشت مي شود زماني است كه تمام روان ها كه زماني در جهان مادي به سر برده اند از پس گذراندن زماني متفاوت و شايد در شرايطي گوناگون به فروغ و روشنايي خواهند پيوست در زمان ساساني برخي از باورها در بينش پيامبر دستخوش آميخته شدن با فرهنگ هاي آن زمان قرار گرفت و به شكلي ديگر به ثبت رسيد كه اندكي نيز با پيام اشوزرتشت هماهنگي ندارند هم اكنون نيز واژه رستاخيز به همان شكلي كه در پيام اشوزرتشت آمده بررسي مي شود و در باور پيروان راستين اشوزرتشت جاري است .                                                                       

1-17آيا از نظر آئين زرتشت ، ديو و جن و پرى وجود دارد ؟

اشوزرتشت در پيام خود اشاره يي به موجوداتي به نام جن ندارد . پري يك واژه پارسي و بر مبناي زيبا روي است كه زيبايي از خواسته هاي ايرانيان بوده و ديو نيز خدايان پنداري پيش از زرتشت بوده اند كه ايرانيان باستان به آن باور داشته اند و با شروع يكتاپرستي ايرانيان از زمان اشوزرتشت از باور مردم گرفته شده است . 

1-18 آيا يك نفر زرتشتى   چون من كه نماز نميخواند گناهكار حساب ميشود و به دوزخ ميرود ؟

فلسفه نماز و نيايش در بينش اشوزرتشت ، پيروي از هنجار اشا و برقراري آرامش در انسان است و يكي از شيوه هايي مي باشد كه انسان براي داده هاي نيك اهورايي از آفريدگار سپاسگزاري مي كند .

گناهكار كسي است كه كردارش بر مبناي نيك انديشي نباشد و به روان هستي و مردم آسيب وارد سازد. 

نماز نخواندن در واقع از دست دادن امتيازهاي فردي است كه او را از ارزش هاي نيك انساني همانند مهرباني ، فروتني ، پارسايي و عشق دور مي سازد .

1-19 آيا ميتوان اهورامزدا را آفريننده بيماريها و خشكساليها دانست ؟

بيماري ها و پديده هاي طبيعي مانند زلزله ، آتش فشان و خشكسالي از فرآيندهاي طبيعي در هستي بوده كه نبايد آن ها را جلوه بد آفرينش به حساب بياوريم .

20-1    مگردر گاتها گاههاي نماز 3 بار مشخص نشده است؟ پس چرا در 5 نوبت نماز است؟

درگاتها نيايش كردن با دستهاي برافراشته، با تني پاك، رواني آرام، دلي شاد و براي خشنودي اهورامزدا به انگيزه همراهي با هنجارهستي اشا و با كردارنيك براي آباد ساختن جهان هستي پيشنهاد شده و چند بار هم در شبانه روز نيامده بلكه پيوسته است.

خوشا آنان كه دايم درنمازند

                        بهشت جاودان ماوايش بيد

در زمان ساسانيان به ابتكار ماراسپند و با توجه به شرايط زندگي مردم آن زمان بخش هايي از خرده اوستا تنظيم شد و در شبانه روز5 بار سفارش به نمازخواندن گرديده است.

PwiÛ ée¿¤ éF P¡ÊpF

ÝèìzC ée¿¤ éF P¡ÊpF