جشن خوردادگان

خورداد روز از ماه خورداد

چهارم خورداد ماه

 

خرداد آب را از فروهر می ستاند و به باد می سپارد

تهران_1 خرداد 1384 _میراث خبر: گروه فرهنگ ، آرزو رسولی _ جشن  خردادگان از زمره جشنهای همنام شدن روز و ماه ایرانیان است که در سالهای اخیر برگزاری آن کمرنگ شده بود. اما امسال با تشکیل انجمن زردشتیان جدید ، کمیسیون گردش چهل در نظر دارد آن را مفصل تر از سالیان گذشته برگزار کند.
روز ششم هر ماه به نام خرداد ، امشاسپند مادینه موکل بر آب ، نامیده می شود و ششم خرداد از ماه خرداد جشنی در ستایش از این امشاسپند برگزار می شود. این روز در تقویم رسمی کشور مطابق با چهارم خرداد می شود.
خرداد یا هئوروتات Haurvatat به معني تماميت، كليت و كمال است و مظهري است از مفهوم نجات براي افراد بشر. از كارهاي عمده اوحمايت از آب است و شادابي گياهان از اوست. همچنين خرداد مظهر تندرستي و سلامتي است.
خرداد همواره در متون همراه مرداد، امشاسپند مادينه ديگر ذكر مي شود. اين دو امشاسپند با آب و گياه ارتباط دارند. از آن جا كه پاره اي از مراحل آفرينش مثل آب و گياه به گونه اي طبيعي جفت اند، پس پاسداران آنان نيز، خرداد و مرداد، بيشتر اوقات با هم مي آيند. هداياي آنان ثروت و رمه چهار پايان است، به گونه اي كه اين دو نماينده آرمان هاي نيرومندي، سر چشمه زندگي و رويش هستند. هماوردان خاص آنها، ديوان‌ «گرسنگي» و «تشنگي» اند. همكاران خرداد، ايزد تيشتر و باد و فروهر پرهيزكاران هستند. خرداد امشاسپند در دوران حمله اهريمن، آب را به ياري فروهرها مي ستاند. به باد مي سپارد و باد آن را به شتاب به سوي كشورها مي برد و به وسيله ابر مي باراند
. در نامگذاري ماه ها، خرداد و مرداد در دو طرف ماهي هستند كه نماد آن تير يا تيشتر است و تيشتر ايزد باران است. در اين جا هم ارتباط ميان دو امشاسپند را با آب مي بينيم. افزون بر اين، در ملكوت خداوند، تندرستي و زندگي جاودان زير نظر اين دو امشاسپند بهره آدمي خواهد شد.
در بندهشن Bundahisn (=آغاز آفرينش) ، يكي از كتاب هاي پهلوي كه بر اساس ترجمه ها و تفسيرهاي اوستا تدوين يافته و در بردارنده اسطوره هاي مربوط به آفرينش، تاريخ اساطيري و واقعي ايرانيان، جغرافياي اساطيري و حتي نجوم و ستاره شناسي است، درباره اين امشاسپند آمده است: «خرداد سرور سال ها و ماه ها و روزهاست؛ ]و اين[ از اين روي است كه او سرور همه است. او را آب مايملك دنيوي است. هستي، زايش و پرورش همه موجودات جهان از آب است و زمين را نيز آباداني از اوست. چون اندرسال، ]اگر[ نيك شايد زيستن، به سبب خرداد است... او كه آب را رامش بخشد يا بيازارد، آن گاه، خرداد ]از او[ آسوده يا آزرده بود. او را همكار، تير و باد و فروردين است.»
در يشتها، یکي از بخش هاي اوستا، كتاب مقدس زردشتيان، كه در ستايش و نيايش ايزدان است، فقط براي دو امشاسپند، ارديبهشت و خرداد، هر يك يشتي جداگانه موجود است. خرداد يشت در ستايش خرداد امشاسپند، چهارمين يشت اوستاست كه متاسفانه آسيب زيادي ديده و بسياري از كلمات آن از بين رفته يا ناخواناست. تفسير پهلوي آن هم كه ممكن بود تا اندازه اي كليد فهم آن باشد، امروزه در دست نيست. اما در آن چه باقي مانده، در يازده بند، به ياد كردن از امشاسپندان به ويژه خرداد سفارش شده. چون ياد آنان ديوان را دور مي سازد و ياد خرداد، به خصوص ديو نسو (=ديو فساد و گنديدگي) را مي راند. دراين يشت، به صراحت آمده كه خداوند امداد و رستگاري و رامش و سعادت را از طرف امشاسپند خرداد به مرد پاكدين مي بخشد. در بند ده اين يشت مي خوانيم: «براي فروغ و فرّش من او را، امشاسپند خرداد را با نماز بلند (و) با زوهر (1 ) مي ستاييم، ما مي ستاييم امشاسپند خرداد را با هوم (2 ) آميخته به شير، با برسم(3 ) با زبان خرد، با پندار و گفتار و كردار، با زوهر و با كلام بليغ. »
پانوشت ها:
1. نوعي فديه آييني كه طي آن معمولا آب يا شير و يا نوشيدني هاي ديگر نثار مي شود
. 2 . گياهي مقدس كه فشردن آييني آن نوعي قرباني غير خونين است.
3 .دسته اي از شاخه هاي كوچك درختان كه همه با نواري به هم متصل مي شوند و در مراسم آييني زردشتي به كار برده مي شوند.